मुंबई : इंटरनेट हे माहिती मिळविण्यासाठी अतिशय महत्त्वाचे साधन असून त्याचा उपयोग ज्ञान, व्यवसाय वृद्धीसाठी करावा. कोणाच्या धार्मिक भावना दुखविण्यासाठी अथवा समाजातील शांती आणि एकता बिघडविण्यासाठी करू नये, असे आवाहन गृहमंत्री अनिल देशमुख यांनी केले आहे.
सायबर गुन्ह्यांबाबत बोलताना त्यांनी म्हटले आहे की, सायबर गुन्ह्यांची संख्या वाढत आहे. आजच्या तारखेला अंदाजे ४० कोटी भारतीय इंटरनेटचा वापर करतात. लॉकडाऊनच्या काळात हा वापर व्यावसायिक कारणांसाठी होणे स्वाभाविक आहे, उदाहरणार्थ work from home, video conferencing, website surfing इत्यादीसाठी, त्या व्यतिरिक्त इंटरनेटचा वापर मनोरंजनासाठी अर्थात सिनेमा किंवा web series बघण्यासाठी सुद्धा होत आहे. इंटरनेटचा वापर online payment व E -Commerce साठी खूप मोठ्या प्रमाणात होत आहे. Internet च्या या वाढत्या उपयोगामुळे Cyber Criminal व Hacker सामान्य लोकांना फसविण्यासाठी व त्यांना लुटण्यासाठी नवीन क्लृप्त्या लढवत असतात.
यासंदर्भात हल्लीच एक माहिती प्रकाशात आली होती, ज्यामध्ये प्रख्यात German कंपनी Mont Blanc यांची हुबेहूब अशी खोटी Website बनवली गेली. या Website वर महागड्या वस्तूंची खरेदी अगदी कमी किमतीत करता येईल असे आमिश ग्राहकांना दाखवले गेले. बरीच लोकं यात फसली व त्यांना वस्तू तर मिळाल्या नाहीतच, वरून त्यांचे पैसे सुद्धा गेले. महाराष्ट्र सायबर विभाग, लोकांना अशा फसव्या वेबसाईटस् ओळखण्यात मदत करते आणि अशा websites पासून सावधान राहण्यास वेळोवेळी सूचना सुद्धा देते. अशा प्रकारच्या खोट्या पण हूबेहूब दिसणाऱ्या website मार्फत फसवणूक करण्याच्या पद्धतीला Phishing Attack असे म्हणतात.
हॅकर्स पासून सावधान
काही दिवसांपूर्वी, पाकिस्तानी hackers ने भारताच्या आरोग्य सेतू app ची खोटी प्रत बनवून आपल्या देशातल्या सरकारी अधिकारी व आर्मीच्या अधिकाऱ्यांना त्याची link पाठवली, व त्यांना ते app download करण्यास सांगितले. मुळात हे app नसून एक virus program आहे जो फोनमधील आर्थिक, वैयक्तिक आणि गोपनीय सरकारी माहिती अशा प्रकारे संपूर्ण Data चोरू शकतो. महाराष्ट्र सायबर विभागाने जनतेला सूचना दिल्या आहेत की अनोळखी links मधून app download करू नये व ॲप Google व Apple यांच्या अधिकृत Playstore वरूनच Download करावे.
महाराष्ट्र सायबर विभागाने Child Pornography सारखे गंभीर सायबर गुन्हे, महाराष्ट्रात थांबविण्याकरिता जवळजवळ १३६ गुन्हे दाखल केले. यात त्यांनी ४० हून अधिक सायबर-गुन्हेगारांना अटक केली.
यात महाराष्ट्र सायबरचा हेतू असा आहे की, समाजाला अशा गंभीर गुन्ह्यांपासून मुक्त करून, समाजातील लहान मुलांचे यौन शोषण (sexual exploitation) पासून संरक्षण करता येईल. महाराष्ट्र सायबर विभाग हा child pornography विरुद्ध “Operation Blackface” नावाची एक प्रशंसनीय मोहीम सध्या राबवत आहे.
dark net
आजकाल इंटरनेट चा एक छुपा भाग ज्याला “dark net” असे म्हणतात, याचा सायबर गुन्हेगारांद्वारे दुरुपयोग केला जात आहे. सामान्य इंटरनेट ज्यात आपण google, facebook, youtube, instagram इत्यादी वापरतो त्यापासून Dark Net, पूर्णतः वेगळा व छुपा आहे. सायबर गुन्हेगार या “dark net” मध्ये जाऊन वेबसाईट बनवतात ज्यात COVID वर चमत्कारिक उपाय, खोटी औषधे व covid पासून बऱ्या झालेल्या व्यक्तींचे plasma therapy साठी लागणारे रक्त, अशा सर्व गोष्टी अतिशय महाग दारात “bitcoin” च्या माध्यमाने विकल्या जातील असा दावा केला जातो. Darknet वरच्या Crime Syndicates ची तपासणी महाराष्ट्र सायबर विभाग करत आहे व जनतेला या अशा सर्व गोष्टींपासून सावधान राहण्याची सूचना देत आहे.
सायबर विभागाचे लक्ष
सायबर विभाग, facebook, Instagram, tiktok, twitter यासारख्या विविध सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म वर लक्ष ठेवत आहेत. या प्लॅटफॉर्म वर जर कोणी fake news, communally sensitive news, hate mails, defamatory posts टाकली तर तो IT Act व IPC अंतर्गत गुन्हा आहे, म्हणून जनतेने जवाबदार Netizen व्हायला हवे. महाराष्ट्र पोलीस यांनी गेल्या २ महिन्यात ४०० पेक्षा जास्त अशा fake news व hate posts विरुद्ध गुन्हे दाखल केले आहेत.
उपरोक्त सर्व बाबींचा विचार राज्यातील नागरिक, सुज्ञ पालक, मुले, व्यावसायिकांनी करावा, असे आवाहन गृहमंत्र्यांनी केले आहे.
